Hoe leg je aan een kind uit wat de dood is?
Onze natuurlijke reactie
Het is onze natuurlijke reactie om kinderen te willen beschermen tegen alles wat met de dood te maken heeft. Zeker de pijn en het verdriet dat het met zich kan meebrengen. We willen hen er ver vandaan houden, althans zo ging het vroeger zeker. Vandaag is daar al wat verandering in en worden kinderen mee betrokken bij afscheid nemen. Maar hoe leg je net uit wat de dood inhoudt aan een kind? Want de dood van een familielid komt op elke leeftijd voor. Het kan ook zijn dat een huisdier binnen het gezin overlijdt.
Open en eerlijke communicatie
Een open en eerlijke duidelijke communicatie naar het kind toe, is hierin van belang. Kinderen kunnen soms moeilijk begrijpen dat dood iets voor altijd is en dat die persoon of huisdier nooit meer zal terugkomen. In de leefwereld van kleine kinderen is er alleen vandaag en wordt er niet veel aan de toekomst gedacht. Eerlijk en open communiceren dat iemand niet meer terug komt, is belangrijk.
Werken met voorbeelden
Voor kinderen kan het verhelderend zijn wanneer men met voorbeelden werkt. Is er al eens een huisdier overleden, een bloem of plant? Leg dan rustig uit dat een overleden dier niet meer kan voelen, horen of bewegen, dat het diertje nu rust kent. En dat dit ook bij mensen zo is. Je kan het onderwerp af en toe laten terugkomen in de dagelijkse leefwereld van het kind. Ook als het kind er vragen over stelt, kan je eerlijk antwoorden. Zachte en duidelijke informatie, dat kan een kind zeker goed begrijpen. Aan de andere kant is overdaad aan informatie ook niet nodig.
Geef het kind de kans, maar dring niets op
Het heeft daarom weinig zin om kinderen bij zware emotionele gesprekken aanwezig te laten zijn. Het zorgt voor angst en nog meer vragen. Iets oudere kinderen, vanaf 6 jaar, begrijpen goed dat de dood niet iets tijdelijks is. Iemand die sterft die dichtbij het kind stond, creëert emoties. Dan heeft het kind recht op de waarheid. Wil het kind de overledene (indien het lichaam dit toelaat) nog begroeten? Geef het kind dan de kans om dat te doen. Maar iets opdringen is niet verstandig. Dit geldt eveneens voor de uitvaartplechtigheid.
Kinderen verwerken op hun eigen manier, het is daarom geen slecht idee om hen creatief te laten omgaan met het onderwerp van de dood. Wil men tekeningen maken of schilderijen over hun leefwereld? Laat hun creativiteit de vrije loop. Het gebeurt vaak dat kinderen dan een tekening maken voor oma of opa, om mee op te nemen in de uitvaart.
Gepaste filmpjes om aan kinderen te tonen
Als begrafenisondernemers komen we dagelijks in contact met kinderen of kleinkinderen die met de dood worden geconfronteerd. We proberen de ouders zo goed mogelijk bij te staan met informatie. Ouders gaan soms op zoek naar gepaste filmpjes of teksten om aan de kinderen informatie te geven. We geven graag enkele filmpjes mee die je aan kinderen kan laten zien en om zo rustig weer te geven wat de dood kan inhouden.
Bij het verlies van een opa:
Bij het verlies van een oma:
Een algemeen filmpje over de dood: Kikker en het vogeltje