Het kind betrekken

Bij baby’s

Een baby zal het gebeuren nog niet bewust meemaken. Voor hem is het belangrijk dat hij zijn dagelijkse routine zo veel mogelijk kan blijven voelen: vertrouwd dagritme, voeding, verzorging en aandacht. Laat een baby afscheid nemen op een rustig moment. Zorg ervoor dat de baby wordt opgevangen door iemand die zelf niet overstelpt is door het verlies van de overleden persoon en die hem kan opvangen tijdens de uitvaartdienst.

Bij peuters

Een peuter maakt het gebeuren al bewuster mee, dus betrek je hem er beter bij. Nadat je de boodschap verteld hebt, kan je met het kind de overledene gaan begroeten.

Leg vooraf concreet uit wat je peuter kan verwachten, bv. opa voelt nu koud aan, voelt niets meer, beweegt niet meer, spreekt niet meer, heeft zijn ogen dicht.
Ga eerst zonder de peuter kijken en vertel hem dan al enkele details, bv. een blauw deken voor opa, veel bloemen in de kamer, de handen van opa zijn samengevouwen.
Zorg ervoor, als het mogelijk is, dat het kind de overledene thuis nog kan zien.  Indien dat mogelijk is en uiteraard bij een natuurlijk overlijden.

Als een peuter zich al even rustig kan houden en er iemand is die zich met hem kan bezighouden, kan je hem meenemen naar de uitvaartdienst. Als je kind goed wordt opgevangen, is het bijwonen van de uitvaartdienst in elk geval niet schadelijk. Het leert dat verdriet en rituelen bij het leven horen. Soms laat je een kind best pas aansluiten bij de koffietafel. Deze keuze kan een ouder het best maken: Kan het kind zo lang stil blijven? Heb je dan zelf voldoende ruimte voor je verdriet? Is de aanwezigheid van kinderen een troost? Hoe goed kende het kind de overledene?
Het kind kan zelf iets maken om mee te geven met de overledene, bv. een tekening, of kan iets doen tijdens de uitvaartdienst, bv. bloemen op de kist leggen.

Herinneringen

Als het kind nog klein is, kan een tastbare herinnering voor later erg waardevol zijn. Je kan iets concreets bijhouden, bv. een kledingstuk, een haarlok, het favoriete parfum, een gipsafdruk van een handje of voetje van het overleden broertje of zusje, de kopieën van medische documenten.

Zeker aan te raden is een plakboek met foto’s. Is het kind een peuter, dan kan je samen een herinneringsdoos samenstellen, bv. foto’s, kleine voorwerpen, een zakdoek, het parfum van de overledene, een beschermengeltje.
Wanneer een kind op zeer jonge leeftijd een ouder verliest en zelf geen bewuste herinneringen meer heeft aan die persoon, komen op latere leeftijd vaak vragen zoals ‘Was ik gewenst? Hoe graag zag mijn ouder mij? Wat betekende ik voor hem/haar?’.
Wanneer de kans er is, kan je vragen aan de terminaal zieke persoon om nog iets mee te geven aan zijn of haar (klein)kind, zelfs aan een ongeboren kind. Bijvoorbeeld een brief waarin de persoon verwoordt wat het (klein)kind voor hem of haar betekende, een cadeautje zoals een beschermengeltje, een opgenomen boodschap, een dagboek, enz. Dit kan het kind later een enorme troost bieden.

Professioneel advies: kind en gezin